تابلو فرمان آسانسور چیست؟
موتورخانه آسانسور شامل دو تابلو می باشد، یکی تابلوی فرمان و دیگری تابلوی برق. کنترل آسانسور به وسیله ی میکروکنترلر های موجود در تابلو برق و با استفاده از کنتاکتورهای فرمان و دیگر قطعات انجام می شود. کیفیت قطعات به کار گرفته شده در تولید تابلو فرمان، در انتخاب تابلو فرمان در هنگام خرید آسانسور بسیار مهم است. به طور مثال استفاده از کنتاکتورهای بی کیفیت باعث می شود که صدای جذب کنتاکتورها در هنگام استفاده از آسانسور آزار دهنده باشد.
خواندن تمام موارد مربوط به تابلو فرمان آسانسور به شما کمک می کند با اجزای آسانسور بیشتر آشنا شوید و در هنگام خرید آسانسور به تمامی نکات مهم توجه کنید. آنچه در این مقاله مرتبط با تابلو فرمان آسانسور خواهید خواند:
- تابلوی فرمان آسانسور چیست؟
- انواع تابلو فرمان آسانسور
- تابلو فرمان دو سرعته (SPD2):
- تابلو فرمان دارای درایو یا اینورتر (VVVF)
- تابلو برق آسانسور
- روش های کنترل آسانسور
- کابل کشی برق آسانسور
تابلوی فرمان آسانسور چیست و وظیفه آن چیست؟
تابلو فرمان آسانسور، مهمترین بخش الکتریکی کنترل آسانسور است و شامل مدار های فرمان، ریز پردازنده ها و قطعات الکترونیکی است. وظیفه کنترل حرکت کابین و اعلام وضعیت های مختلف را بر عهده ی این واحد است. تابلوفرمان آسانسور معمولا در بالای ساختمان یا در موتورخانه نصب میگردد. برخی وظایف تابلو فرمان آسانسور به شرح زیر است:
- کنترل سرعت موتور اصلی و جهت حرکت
- پردازش ورودی ها مانند فشار داده شدن دکمه از کابین و موقعیت فعلی آسانسور در طبقات
- کنترل تجهیزات الکتریکی مانند : سوئیچ ها ، ترمز ها و درهای کابین
- نظارت دقیق بر حرکت و توقف کابین آسانسور بر اساس استاندارد های ایمنی
- راه اندازی و پردازش ورودی های الکتریکی بخش های مختلف آسانسور
- حفاظت از تجهیزات الکترونیکی و الکتریکی آسانسور
- مشاهده این مطلب را از دست ندهید »راه های پیشگیری از خرابی آسانسور
اجزای اصلی داخل تابلو فرمان آسانسور عبارتند از:
- برد اصلی IMC
- برد کابین
- برد ورودی و خروجی (I/O) برای نمایش طبقات
- برد شارژ و تغذیه ی باتری IPS
- برد کنترل بار و فاز LPC
اجزای دیگر تابلو فرمان عبارتند از منبع تغذیه، فیوز ها، ترمینال ها و ...
انواع تابلو فرمان آسانسور
برای تابلو های فرمان می توان انواع زیر را نام برد
- دو سرعته
- درایو دار (Inverter)
- گیرلس (Gearless)
برای هر کدام از موارد بالا سیستمی تلفیقی نیز با نجات اضطراری وجود دارد. تابلو های فرمان دو سرعته و دارای اینورتر دو نوع کلی و متداول تابلو های فرمان آسانسور هستند که در ادامه به شرح خصوصیات هر یک می پردازیم:
1- تابلو فرمان دو سرعته (SPD2):
این نوع از تابلو ها برای موتور هایی طراحی می شوند که شامل دو سیم پیچ هستند و بنا بر این می توانند با دو سرعت متفاوت حرکت کنند. به دلیل این که در موتور های دو سرعته، موتور به صورت مستقیم راه می افتد، جریان راه اندازی بالایی (تا هفت برابر جریان اسمی آن) نیاز دارد و به همین خاطر طول عمر کمتری نسبت به انواع دارای اینورتر است. جریان راه اندازی بالا باعث نوسان ولتاژ شده و بر قطعات الکتریکی دیگر نیز تاثیر مخرب می گذارد.
در مدل هایی با تابلو فرمان دو سرعته، شروع به حرکت آسانسور بسیار سریع است و کاهش سرعت نیز بسیار شدید و تکان های محکمی در هنگام شروع حرکت و توقف احساس می شود که حالتی نا خوشایند برای سرنشینان ایحاد می کند. تغییر از سه مرحله ی سرعت بالا (یک متر بر ثانیه به صورت استاندارد) به سرعت پایین (نیم متر بر ثانیه) و توقف (سرعت صفر) به صورت ناگهانی و با شوک تغییر می کند.
2-تابلو فرمان دارای درایو یا اینورتر (VVVF)
تبدیل کننده (اینورتر) یا درایودستگاهی الکترونیکی است که جریان مستقیم (DC) برق را به جریان متناوب (AC) تبدیل کرده و در فرکانس و ولتاژ خروجی تغییر ایجاد می کند، به این وسیله دور موتور الکتریکی کنترل می شود. استفاده از اینورتر باعث صرفه جویی در مصرف برق می شده، از الکتروموتورها محافظت می کند و باعث افزایش طول عمر آنها می شود. اینورتر ها می توانند دور موتور را از صفر تا چند برابر دور اسمی حک شده روی پلاک موتور، تغییر دهند.
در تابلو فرمان آسانسور دارای درایو یا اینورتر، موتور با استفاده از درایو به آرامی شروع به حرکت می کند و تکان های ناگهانی نخواهد داشت چون سرعت موتور با تغییر فرکانس و گشتاور به آرامی تا سرعت اسمی افزایش یا کاهش می یابد و از تنش ها و شوک های مکانیکی بر موتور کاسته می شود. به علاوه مصرف انرژی و استهلاک دیگر قطعات نیز در این مدل ها کمتر است.
در آسانسور های درایو دار بر خلاف آسانسور های دو سرعته، سطح کف کابین به دقت تراز است و درایو سطح مناسب جهت توقف آسانسور را تنظیم می کند تا هم سطح با طبقات متوقف می شود. در ساخت این نوع از موتور آسانسور ها که با تابلو درایو دار کار می کند، فقط از یک سیم پیچ استفاده شده است. موقعیت آسانسور با استفاده از شفت انکودر تشخیص داده می شود.
نکته ی مهم در زمان خرید آسانسور این است که انواع درایو دار گران تر هستند اما با توجه به نیاز به تعمیر کمتر و مصرف انرژی پایین تر در طولانی مدت به صرفه تر خواهند بود.
تابلو برق آسانسور
تابلو برق آسانسور با یک کابل ۵ رشته ای با سطح مقطع ۶ میلی مترمربع تغذیه می شود که از سمت تابلو برق قسمت مشاعات GDB وارد شده است، به طوری که سه رشته سیم فاز آن وارد کلید مینیاتوری و رشته نول آن به شینه نول و رسانای محافظتی آن به شینه زمین (Earth) تابلو آسانسور متصل می شود. البته لازم به ذکر است که کابل سه فاز ورودی تابلو برق آسانسور و کلید مینیاتوری، بر اساس میزان جریان مصرفی تابلو انتخاب می شود. در بیشتر موارد به جای کلید مینیاتوری سه فاز از یک کلید مینیاتوری سکسیونری استفاده می شود، زیرا در زمان اتفاق افتادن اتصال کوتاه، فیوز سریع تر از کلید مینیاتوری عمل می نماید. خروجی کلید مینیاتوری سه فاز، سه قسمت را تغذیه می نماید:
- یکی از خروجی ها به یک کلید ۰ و ۱ در تابلو وصل می شود تا بتوان بدون نیاز به باز کردن در تابلو برق، کل آسانسور را قطع و وصل نمود.
- خروجی دوم به سه کلید فیوز شیشه ای دو آمپر برای ترمینال ورودی چراغ سیگنال وارد می شود.
- خروجی سوم نیز مطابق نقشه به یک رابط مینیاتوری یا باس بار سه فاز قرار متصل می شود. از خروجی سوم، مدارات روشنایی چاه، پریز موتورخانه، چاهک، تغذیه تابلو مدار فرمان و یک خط رزرو منشعب می شود. به صورتی که:
- دو کلید مینیاتوری۱۰آمپر تک فاز تیپ B جهت روشنایی چاهک و چاه. هر کلید مینیاتوری با سه رشته سیم با سطح مقطع 1.5 میلی متر مربع استفاده می شود.
- دو کلید مینیاتوری ۱۶ آمپر تیپ C با سیم هایی با سطح مقطع 2.5 میلی متر مربع برای پریزها استفاده می شود.
- یک کلید مینیاتوری ۲۰ آمپر سه فاز تیپ C با ۵ رشته سیم با سطح مقطع 6 میلی متر مربع یا بیشتر برای تابلو فرمان آسانسور استفاده می شود.
برای اجرای مدار روشنایی چاه آسانسور، می بایست دو چراغ با فاصله ۰٫۵ متر از بالاترین و پایین ترین نقطۀ چاه و بقیه را به فواصل حداکثر ۷ متر نصب کنیم. این چراغ ها باید مجهز به حفاظ فلزی چراغ تونلی و دارای قابلیت روشن خاموش و شدن از موتورخانه و چاهک به وسیله ی مدار تبدیل باشند.
لازم است در سیم کشی داخل تابلو آسانسور که سطح مقطع آن ۶ میلی متر مربع است، حتماً سیم های داخل تابلو نیز با سایز ۶ میلی متر مربع استفاده شوند. به عبارت دیگر سطح مقطع سیم و کابل باید همیشه متناسب با تجهیزات حفاظتی باشد.
روش های کنترل آسانسور
در زمان خرید آسانسور، انتخاب بین طراحی پله برقی و آسانسور مدرن برای فضاهایی که هر دو حالت در آنها امکان پذیر است، عواملی همچون امنیت، راحتی و سادگی در استفاده و همچنین هزینه ها فاکتور هایی تعیین کننده اند. برای این منظور راه حل کلی از برنامه ریزی تا راه اندازی و به کار گیری شامل فرایند های تامین انرژی، اتوماسیون، طراحی و اجرای سیستم های کنترلی از طریق پروتکل ارتباطی CAN-OPEN، دکمه های کنترل ماشین و نمایشگر ها را در بر می گیرد.
با در نظر گرفتن محصولات موجود در بازار، امروزه راه حل های مناسبی برایکاهش هزینه ها و افزایش امنیت در تکنولوژی آسانسورها در دسترس است که از آن جمله محصولات، می توان موارد زیر را نام برد:
- تجهیزات فشار ضعیف
- ماژول های امنیتی (که به سیستم اضافه می شوند)
- کنترل از راه دور
- محصولات نمایشگر وضعیت
کابل کشی برق آسانسور
برای برق رسانی به تابلو برق آسانسور باید کابلی از تابلو مشاعات تا تابلوی آسانسور با حداقل سطح مقطع ۶×۵ میلی متر استفاده شود. می توان کابل تغذیه آسانسور و کابل روشنایی چاله آسانسور را از چاه آسانسور عبور داد ولی بهتر است کابل تغذیه آسانسور از رایزر ها عبور کند. توجه کنید که استفاده از مسیر (کوریدور شافت) آسانسور به عنوان کانال بالا رو برای هر نوع مداری به جز مدارهای مجاز مربوط به خود آسانسور ممنوع است، مگر این که کانال عبور این گونه مدارها با دیواری که حداقل ضخامت آن برابر با عرض یک آجر (۱۰ سانتیمتر) یا معادل آن از بتن باشد، از مسیر (شافت) آسانسور جدا شده باشد. اما به هر حال استفاده از این دیوار به عنوان دیوار حامل کابل ها ممنوع است.